Δευτέρα 19 Αυγούστου 2019

Στον Γκουαλντακιβίρ του Λόρκα

Μια υπόμνηση της μελοποιημένης ποίησης του Λόρκα που μας μεγάλωσε.
Εδώ ο ποιητής Νίκος Καββαδίας γράφει τον δικό του Federico Garcia Lorca (19 Μαίου 1945) μελοποιημένο από τον Θάνο Μικρούτσικο (δίσκος “Ο Σταυρός του Νότου”, 1979) με το Γιάννη Κούτρα να το τραγουδά.
Το 1948, στην Ελευσίνα, θα γράψει ο Νίκος Εγγονόπουλος το δικό του ποίημα, αφιερωμένο στη δολοφονία του Λόρκα.
Επέτειος της δολοφονίας του σήμερα. 19 Αυγούστου 1936.

Frederico Garcia Lorca  

Poeta en Nueva York

Με αφετηρία το Take this Waltz του Leonard Cohen που εκδόθηκε από τον ίδιο τον Κοέν το Σεπτέμβριο του 1986 στο Παρίσι, με αφορμή την επέτειο για τα τα 50 χρόνια από το θάνατό του ποιητή, τη δολοφονία του, η CBS εκδίδει λίγο αργότερα στο 1986, με πρωτοβουλία του Manolo Diaz,  το album Poets in New York.
Εδώ παραθέτω τη μία πλευρά του δίσκου, με έξι από τα εννιά μελοποιημένα ποιήματα από τη συλλογή του Federico Garcia Lorca "Poeta en Nueva York".από διάφορους μουσικούς της εποχής, Περιλαμβάνεται και Θεοδωράκης, Georges Moustaki.
Τα ποιήματα αυτά πιθανόν να άρχισαν να γράφονται κατά τη διάρκεια ή μετά την επίσκεψη του Λόρκα στη Νέα Υόρκη (για λίγο φοιτητής στο Κολούμπια), Ιούνιο του 1929 με Μάρτιο του 1930, και μετά να συνεχίστηκε η γραφή τους και στην επίσκεψή του στην Κούβα, όπου έδωσε μια διάλεξη για την ποίηση. .Όπως και νά ναι Ιούνιο του 1930 επέστρεψε στην Ισπανία.
Τα ποιήματα όμως δημοσιεύτηκαν το 1940 , αρχικά στο Μεξικό και τις Η.Π.Α., λόγω της λογοκρισίας του Φρανκικού καθεστώτος.
Στο δίσκο συμμετέχουν επίσης Andion, David Broza, Angelo Branduardi, Pepe and Paco de Lucia, Manfred Maurenbrecher, Victor Manuel, Lluis Llach, Donovan, Chico Buarque, and Raimundo Fagner.

Ο Λέοναρντ Κοέν μετέφρασε το "Little Viennese Waltz" του Λόρκα, και έτσι έγινε το Take This Waltz..
Ήταν επομένως στη Νέα Υόρκη ο Λόρκα τον Οκτώβριο του 1929 που συνέβη το Κραχ.
Ο ποιητής καταθέτει την εντύπωση του Νέου Κόσμου επάνω του. Θεωρείται ένα ή και το σημαντικότερο έργο του Λόρκα (5 Ιουνίου του 1898-19 Αυγούστου του 1936)

Poets in New York 

Τετάρτη 14 Αυγούστου 2019












 Max Ernst, "La Vierge corrigeant l’enfant Jésus devant trois témoins : André Breton, Paul Eluard et le peintre", 1926. Huile sur toile, 196 × 130 cm. Museum Ludwig, Cologne.


 (2013, PROLITTERIS, ZURICH / PHOTO PETER WILLI / ARTO)

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2019

Πως μπορεί να είναι τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821

Νομίζω ότι χρειάζεται να αγαπήσουμε την ιστορία μας με την έννοια που το κάνουμε αρκετοί για την οικογενειακή μας ιστορία. Ξέρουμε και αποδεχόμαστε πράγματα καλά και άσχημα, γιατί αυτό το χ οικογενειακό μας σύστημα μας έχει φέρει στον κόσμο, είναι οι ρίζες μας. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να το ωραιοποιούμε , αλλά να το κατανοούμε, να το αγαπήσουμε με αυτήν την έννοια, ότι είναι κομμάτι μας. 
Εμείς όμως επιλέγουμε τη ζωή μας. Εμείς κάποια κομμάτια αυτής της οικογενειακής μας ιστορίας ίσως τα αντιμετωπίσουμε με συγκατάβαση, άλλα πρέπει να τα αφήσουμε πίσω μας, άλλα θα συντροφέψουν και εμάς. 
Πολύ θα ήθελα να το βρούμε αυτό και στην ιστορία το μάθημα, την επιστήμη, τη γνώση. Μαζί με το " πνεύμα δίκαια κριτικό και έντιμα αυτοκριτικό" με τα οποία εύχεται να εορτάσουμε αυτήν την επέτειο ο Παντελής Μπουκάλας στο άρθρο του στην Καθημερινή (Απόψεις, 06/08/2019) δίνω έμφαση και σε αυτή την έννοια της αγάπης και αυτογνωσίας, της κατανόησης του ιστορικού παρελθόντος. Να το εντάξουμε επίσης το γεγονός της ελληνικής επανάστασης στο βαλκανικό, ευρωπαίκό και παγκόσμιο πλαίσιο, τη συγκυρία. 
 Να μιλήσουμε για ερμηνείες, συγκρουόμενες, συμπληρωματικές. Να μιλήσουμε για την ιστορία. Γεγονότα και ερμηνείες. 
Και αβίαστα έτσι θα υπάρξει ενότητα κι επικέντρωση πάνω στη μελέτη, πάνω στο διάλογο , στις διαφωνίες. Στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τις τηλεοράσεις, τα ράδια, το διαδίκτυο, τις συζητήσεις, την τέχνη, τα βιβλία. 

Ας ελπίσουμε ότι θα αντέξει η αναζήτηση της αλήθειας, με την όποια σχετικότητα αλλά και εγκυρότητα η επιστήμη της ιστορίας αναδεικνύει, ας ελπίσουμε ότι θα βρει τρόπο να προβάλει η αυθεντικότητα ονείρων , βιωμάτων, αναζητήσεων.. Ότι θα υπερασπιστούμε αφηγήσεις που κρατάνε και την περπατησιά του Θεόφιλου, και το πείσμα του Παναγιώτη Κονδύλη, και την ψηλάφιση της οθόνης από το Διονύση Σαββόπουλου, και τα απομνημονεύματα του Φωτάκου, και του Μακρυγιάννη, με το μαστορόπουλο Σεφέρη πίσω του αενάως να μουρμουρίζει, να παραπονιέται, να ζουλεύει, και να επιχειρεί, και τα ακαταλαβίστικα απλά του Κολοκοιτρώνη, και άλλα. Σύγχρονα και παλιά, και στα σκαριά ακόμα, όπως είπε  και ο βουλευτής Νίκος Βούτσης (5 Αυγούστου 2019, συζήτηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος) υπερασπιζόμενος την πολυμορφία του ιστορικού λόγου, και κάνοντας έκκληση να αφεθεί η δημόσια ιστορία να αναδείξει την ποικιλία και τη ζωντανή της δράση στη μνήμη αλλά και  στην κρίση για το παρόν και το μέλλον. 
Να μην αφήσουμε να πάρουν το πάνω χέρι αυτοί  που αναζητούν βράχους για να σκοτώσουν πηγές ποταμών.
 Όπως έφυγε λοιπόν ο Σεφέρης την ημέρα εκείνη του Ευαγγελισμού του 1971 και πήγε στο Σούνιο, ή καλύτερα, πιο πιστά για ό, τι ίσως μας περιμένει,  όπως έψαχνε ο παππούς να νοιώσει την Έξοδο, στην αναπαράστασή της στο Μεσολόγγι , και δεν το κατάφερνε μέχρι που άκουσε τον τυφλό διακονιάρη, που έπαιζε λύρα καθισμένος καταγής στο δρόμο να λέει το μοιρολόι της Εξόδου, και είπε "έτσι ήτανε " στον μικρό του εγγονό, αφού άκουσε το τραγούδι όρθιος, βουβός και κλαίγοντας. 
Ήτανε Δεκέμβριος του 1911 που έγραψε ο Γιάννης Βλαχογιάννης αυτό το μικρό διήγημα. Έναν αιώνα πριν, ακριβώς! 
Ε, σκεφθείτε τώρα που κάθε βίωμα έχει χαθεί στις πίσω μας σελίδες, κάθε μάρτυρας της εποχής έχει προ πολλού πεθάνει. Θα πρέπει να τα καταφέρουμε με άλλα εργαλεία. Και να τα καταφέρουμε καλά! 



Τετάρτη 31 Ιουλίου 2019

Hommage a Dimitris Papaioannou

Το 2004, και πιο πριν, ήμουν κι εγώ μία από τις φωνούλες που εξέφραζαν την αντίθεσή τους στους Ολυμπιακούς αγώνες, την προετοιμασία τους, τον τρόπο που έγινε, και το τι φαινόταν ότι θα αφήσει πίσω της..
Εκτός από ένα πράγμα, δύο μάλλον, τελικά:Την τελετή έναρξης και λήξης, και μια αμφιθυμία απέναντι στους εθελοντές.
Ήμουν ακριβώς 43 χρονών, καλοκαίρι στην Παλαιά Επίδαυρο , κλεφτά σε ένα ξενοδοχείο τις είδα, κατασυγκινημένη. Νομίζω έκλαιγα σε πολλά σημεία με λυγμούς. Ήμουν περήφανη για τον Δημήτρη Παπαϊωάννου! Πολύ περήφανη! Σαν να ήταν παιδί μου. Σαν όλα αυτά που δεν θα μπορούσα να ζήσω και να κάνω εγώ ποτέ, και ίσως ήθελα, αδιόρατα..Η δημιουργία, η ευφορία της, στη ζωή και την τέχνη.. Αυτό το παιδί, που το παρακολουθούσε ο αδελφός μου το 1986 με την κοπέλα του , και γύριζε σπίτι και μου έλεγε ότι οι θεατές ήταν λιγότεροι από την Ομάδα Χορού! Αυτό το αναστατωτικό Κοντροσόλ στο Χάος!
Όχι για τις τελετές αορίστως,λοιπόν, ήμουν υπέρ, αλλά για τις τελετές που οργάνωσε ο Παπαϊωάννου, γι αυτή την επιλογή του από τη Γιάννα Αγγελοπούλου, που έκανε κάποιος από το επιτελείο της φαντάζομαι, και που δεν ήταν καθόλου αυτονόητη τότε..
Παρόλες τις επιμέρους αντιρρήσεις για διάφορα σημεία αυτών των τελετών, ήταν κάτι πολύ όμορφο, δυνατό, αναζωογονητικό, "΄ένας κόσμος μικρός και μέγας", ταυτόχρονα, πέρασε από μπροστά μας, σοφός και δροσερός, μειδιών και πλακατζής, αισθαντικός και πνευματικός.. Διαπαιδαγώγησαν με το ύφος και το περιεχόμενο τους αυτές οι τελετές ..
Και κυρίως ανταποκρίθηκαν εντελώς στο σκοπό της επικοινωνιακής περίστασης .
Δηλαδή πως θα δείξουμε τη χώρα μας με τον καλύτερο τρόπο στους ξένους, σε όλη την υφήλιο! Ιστορία, λαό, αξίες..
Πήρε και η γενιά του ΄30 με την ελληνικότητα, την εκδίκησή της , το τερμάτισε ο Παπαϊωάννου!
Και μια γενιά νέων, όπως η ανηψιά μου, τότε συμμετείχε στον κόσμο των εθελοντών, και θαύμασα την αγάπη, την αφοσίωση, την ελπίδα, την αυταπάρνηση.
Και έπειτα μπήκε κι αυτή στη γενιά των 700 ευρώ, και στην ανεργία αυτής της γενιάς, και στα χειρότερα, και στον αγώνα της ζωής σήμερα, πως αλλιώς!
Τώρα αυτό το deja vu τι νόημα ακριβώς έχει; Σε ποιους και πως θα δείξουμε τη χώρα μας; Που απευθύνεται  το "ενιαίο αφήγημα" που ευαγγελίζεται ο πρωθυπουργός ως στόχο της Επιτροπής 2021;Για μας τους ίδιους; Για τους ξένους;Είναι το ενιαίο της ερμηνείας που θα εντυπωσιάσει τους ξένους;Από αυτό προκύπτει ή μπορεί να προκύψει η λαμπρότητα της επανάστασης του ΄' 21;Της ιδρυτικής μας στιγμής ως κράτους;
 Η ιδέα μιας τέτοιας εορτής με ενθουσιάζει.. Αρκεί όμως να διαβάσει κανείς το κείμενο με τους στόχους της επιτροπής, την άμεση σύνδεσή της με τον Πρωθυπουργό για να νοιώσει μια δυσφορία, μια αγκούσα..
Ποιος είναι ο στόχος; Σε ποιους απευθυνόμαστε;
Μήπως θα αρχίσουμε να φωνάζουμε εμείς στους εαυτούς μας πόσο σημαντική ήταν η Επανάσταση του ΄21, όπως φωνάζουμε ότι η Μακεδονία είναι Ελληνική;Σαν να υπονοείται ότι πρέπει να ξεκολλήσουμε από τα σπλάχνα μας κάποιους που κάτι αμφισβητούν; Πολύ ενδοσκοπικά και μεσοπολεμικά τα βλέπω τα πράγματα..
Και κάτι άλλο. Το 2004 ο στόχος ήταν σαφής:Έπρεπε να βγούμε ασπροπρόσωποι, και δεν γινόταν κάτι μεσοβέζικο επ αυτού. Ή θα τους κάναμε τους Ολυμπιακούς ή όχι. Και τότε αναζητήθηκε κάθε πιθανή πηγή αποτελεσματικότητας σε αυτόν τον τόπο:Έτσι προέκυψε ο Παπαϊωάννου νομίζω.Και η συμμετοχή της νεολαίας στους εθελοντές. Δεν υπήρχε χρόνος για τζιριτνζάντζουλες, γιατί αυτόν και όχι εμένα, και εδώ που τα λέμε αυτή ήταν θέση καθαρής δουλειάς, ποιος θα την ήθελε εύκολα στα χεράκια του, στην πλατίτσα του.. Δεν επρόκειτο περί honore.. Επρόκειτο περί καυτής πατάτας.
Τώρα;
Αν το σκεφτείτε αν έμεινε κάτι θετικό στη μνήμη από αυτούς τους Ολυμπιακούς νομίζω ήταν ο Παπαϊωάννου και οι εθελοντές. Όλα τα άλλα πάλιωσαν γκροτέσκα, και έδειξαν το θριλερικό τους πρόσωπο.
Αυτό το αφήγημα του Παπαϊωάννου είχε ενότητα αφηγηματική ακριβώς, και είχε και ιδιοπροσωπία και πρωτοτυπία ασυνήθιστη για τόσο επίσημη περίσταση. Για φιέστα αν θέλετε. Αλλά όλα αυτά στη ζωή, στην ιστορία, στις παρέες στα σχολεία είναι θέματα προς συζήτηση, έρευνα, δημιουργία. Η ενότητα είναι μια στιγμής αφήγηση, και έπειτα γκρεμίζεται, είναι δυναμική. Αλλιώς κοκαλώνει και γελοιοποιείται..
Απορώ λοιπόν τι θα ψάξει να συντονίσει η κα Αγγελοπούλου, που, για ποιο σκοπό..
Τα λέει αυτά πολύ καλά ο Τάσος Κωστόπουλος στην Εφημερίδα των Συντακτών. Άρθρο του χθες με τίτλο "η Εθνεγερσία του Κυριάκου". Και παραθέτει το παράδειγμα αντίστοιχου εορτασμού στη Ρουμανία πέρυσι. Και το είδος του "εθνικού αφηγήματος με σκοπό τη δημιουργία ενιαίας εικόνας και ταυτότητας της χώρας και των φορέων του κράτους» που δημιούργησε και προωθεί η Πολωνία τα τελευταία χρόνια , οι Βαλτικές χώρες κ.λ.π. θα προσέθετα.
Κάποιο τραύμα θεραπεύουν αυτές βέβαια με όλα αυτά, και κάπου δικαιολογούνται ακόμα και στις ακρότητές τους..
Εμείς;
Το τραύμα του Εμφυλίου; Οι λεγόμενοι νικητές αυτό το τραύμα μόνο ως νικητές μπορούν να το χειριστούν;


 Τελετή Έναρξης Ολυμπιακών αγώνων, 2004

Τρίτη 16 Ιουλίου 2019

Το όνειρο των fifties!

Με αφορμή το κείμενο που επισυνάπτω στην ανάρτησή μου για τις" δέκα αιτίες για την κακή οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ"  σύμφωνα με τον εκπρόσωπο των εργαζομένων και μέλος του ΔΣ Νίκου Φωτόπουλου

Διαβάστε το και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.  Εγώ σκέφτομαι τα εξής: Όπως και με την Ολυμπιακή, η ύπαρξη εθνικού αερομεταφορέα δέχθηκε κυρίως ηθική επίθεση: Κακοδιαχείριση, προνόμια, αργομισθίες. Και ό,τ ι υπήρχε διαστάλθηκε..

Κάθε πολυεθνική , κάθε μεγάλη ιδιωτική επιχείριση μπορεί να κατηγορηθεί και για σκάνδαλα, και για εξαπάτηση μετόχων, και για κακοδιαχείριση, και άλλα.

Είναι δύσκολο μεγάλες επιχειρήσεις και ου δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα να αποφεύγουν παθογένειες.. Ποια είναι η ουσία όμως στην απαξίωση και την καταστροφή της ΔΕΗ; Να δοθεί το φιλέτο της ενέργειας, ενός δημόσιου αγαθού, σε ιδιώτες.. Να πω ότι είναι μνημονιακή δέσμευση; Δεν ξέρω, μπορεί. Να πούμε ότι αυτή είναι παραγωγική επένδυση; Δεν είναι. Ότι όλες οι ώρες του κόσμου χρειάζονται παραγωγικές επενδύσεις , αλλά το ιδιωτικό, και ειδικά το μεγάλο κεφάλαιο, δεν έιναι πρόθυμο να τις κάνει, αλλά πέφτει με όλη του την ισχύ πάνω στα δημόσια αγαθά;
Στον χρηματοπιστωτικό μας καπιταλισμό καταλαβαίνουμε ότι τέτοιες επιχειρήσεις είναι χρυσοχοείο από κάθε άποψη, ενώ μια παραγωγική επένδυση, δύσκολη και αμήχανη αυτή την εποχή.

Αυτά, νομίζω. Πολύ αδαώς για τα οικονομικά. Από εκεί και πέρα μέχρι να πανηγυρίζουμε για αναπτυξιακή ώθηση επειδή θα δώσουμε το ρεύμα, το νερό σε ιδιώτες, είναι μια αυταπάτη ότι όλα πάνε καλά , και ακριβώς βρισκόμαστε στο 1950..

Τα είπε σεμνά για τις μη παραγωγικές επενδύσεις και ο Σταύρος Λυγερός σε εκπομπή της ΕΡΤ, προεκλογικά, αλλά ποιος ακούσει. Δεν μας είπε βέβαια γιατί παρόλα αυτά υποστηρίζει ΝΔ.. Νομίζω ότι η επιλογή εξαρτάται από άλλα κριτήρια: Μου, πάει, που ταιριάζει, τα ηθικά, τα θρησκευτικά, το life style. Οι ξένοι! Τέτοια..

Ν.Φωτόπουλος: Αυτοί είναι οι πραγματικοί λόγοι που βουλιάζει η ΔΕΗ.

 Και

 Γιατί διαλύεται και πωλείται η ΔΕΗ, κείμενο του 2014, Ε.Μ. Παναγιωτάκη